Een nieuwe term, maar wederom zo treffend. Zoals ik van de week schreef dat je kunt rouwen bij het leven, zoals wanneer je hoort dat je kind ernstig ziek is. Zo beschrijft Elizabeth Kübler-Ross 'het kleine sterven'. Wat lijkt te gaan om het kind, maar volgens mij in ieder leven voor komt. Het zijn de momenten dat er bij leven afscheid wordt genomen. Bijvoorbeeld wanneer iemand in je omgeving ongeneeslijk ziek is. Het verliezen van haar bij chemo is een voorbeeld van 'het kleine sterven'. Of het niet mee kunnen spelen met de andere kindjes, niet meer naar Peuterklank gaan of de peuterspeelzaal, niet meer mee naar de zwemles van grote broer. Niet wetend of het ooit wel weer kan, of juist wetend dat het nooit meer beter wordt, wat het kleine sterven heel definitief maakt, voorfases voor het definitieve 'grote' sterven.
Een mogelijk ongeneeslijke ziekte (ik schrijf 'mogelijk', want vanaf het begin wisten we dat Mirthe mogelijk ongeneeslijk ziek was, hoewel die knoop pas een paar dagen voor het grote sterven werd doorgehakt) brengt al vele kleine sterfgevallen naar voren. Het geeft de bezinning, de kansen om iets goed te maken dat scheef was gegroeid, uit te diepen wat zo goed voelt en vele malen benoemen wat je tot in het diepste van je hart voor elkaar voelt. Je kan elkaar beloven er altijd voor elkaar te zijn, ook wanneer de dood een barrière opwerpt.
In die periode van kennis nemen van de ziekte, tot het moment dat die ongeneeslijk blijkt te zijn, naar het moment dat het grote sterven is toegetreden. In die periode is de tijd een groot geschenk. In die tijd kan je al die dingen doen, die er later voor zorgen dat je op een rijk proces kan terug kijken. Natuurlijk ook verdrietig, maar het kan heel verrijkend zijn. Wanneer je de gegeven tijd besteed aan kwaliteit van samenzijn. Wanneer je de bezinning toe laat over wat je voor elkaar betekent. Wanneer je je openstelt voor wat de essentie is van het leven. Wanneer je toe laat dat de liefde je zal leiden in dit proces van elke keer het kleine sterven.
Als iets je bezinning geeft, zou moeten geven, dan is het wel het ziektebed van een geliefde. Of die geliefde nou je partner, vader, moeder, opa, oma of je kind is, de overgave die je kunt bieden in een dergelijk proces voor alles wat er binnen in je afspeelt, is een waar geschenk. Want met al het verdriet van loslaten, verzet, angst en woede, komt er uiteindelijk ruimte om meer te zijn dan je dacht. Je hebt dat kunnen doen wat alleen in onvoorwaardelijke liefde kan, dan kan je meer zijn dan je voorheen was. Want toen je je geliefde vrij liet om zijn of haar pad te gaan, liet je jezelf ook vrij om je eigen pad te gaan. Met meer diepgang, met minder lasten, want de essentie word je duidelijker en je weet nu dat die lasten die je eerder droeg alleen maar je gang vertragen. Je bent gevoeliger geworden voor het welzijn van anderen, omdat jezelf hebt door leeft hoe je gedragen kan worden door de mensen om je heen, wanneer je het het meest nodig hebt.
De tijd aan het ziekbed van een geliefde geeft je de mogelijkheid om wonden te genezen nog voor ze de kans kregen om te gaan zweren en etteren. Alleen wanneer je bewust het proces door loopt, kan je de wonden verzorgen vanaf het eerste moment. De tijd aan het ziekbed geeft je de kans, om bewust te worden van de pijn, van de wond en de verzorging kan beginnen.
Het is heel anders als iemand uit het leven word gerukt. Dan doorloop je een heel andere manier van bezinning, die komt pas op gang als de eerste klappen zijn verwerkt. De shock voorbij is, de ontkenning geweest is, de eerste bezinning begint binnen te druppelen, maar daar gaat gewoonlijk veel tijd overheen, dit kan een proces van jaren zijn. Ook na een ziekenbed kan het nog een proces van jaren zijn, voor iemand weer enigszins zichzelf voelt, of in elk geval begrijpt wat zijn of haar nieuwe identiteit is, na het verlies en door de rouw heen.
Mij is wel eens verteld dat de ergste rouw zo'n 4 a 5 jaar duurt. Pas dan kan je zeggen dat het zich met je leven verweven heeft. De rouw zal wel blijven, maar misschien niet zo scherp als zich dat in die eerste jaren kan aftekenen. Het is bepaald niet iets waar ik naar uit kijk om te gaan ervaren hoe de komende 4 a 5 jaar zich gaan ontvouwen. Of er bij die voorspelling onderscheid is gemaakt tussen verlies van een kind na een ongeval of na een ziekbed, kan ik niet zeggen. Ik kan alleen zeggen dat ik blij ben met de tijd die ons gegeven is met Mirthe, nadat ze die diagnose kreeg, nu bijna 2 jaar geleden. We hebben het kleine sterven veelvoudig door leeft in de 17 maanden die volgden en daar ben ik dankbaar voor. Want alleen daarom konden we gemiddeld 20 keer per dag tegen elkaar zeggen: ik houd van jouw. Dat staat niet alleen in mijn geheugen gegrift en niet alleen in mijn hart, maar ook in mijn ziel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten